Bu yazımızda dünya gündeminde olan, küresel ısınma sonucunda ülkemizin de yaşadığı orman yangınları konusuna değineceğiz. Hepinizin de bildiği gibi son zamanlardır giderek artan sıklıkla haberler de gördüğümüz orman yangınları gündeme gelmektedir.
Orman yangınlarının gerçekleşe bilmesi için bazı nedenler vardır. Bunlar;
1- İhmal ve dikkatsizlik ile çıkan yangınlar,
2- Tedbir alınmadan ateş yakılması,
3- Söndürülmeden atılan sigara izmaritleri ve kibritler,
4- Hasat sonunda yapılan tarladaki otların veya anızın yakılması,
5- Cam ve cam kırıklarının ormanda bırakılması,
6- Kasıtlı yapılan orman yangınları,
7- Tarla ve otlak alanları genişletmek için yakılması,
8- Yabani hayvanların uzaklaşmasını sağlamak için çıkartılan yangınlar.
Orman yangınların önleyebilmemiz için vatandaşlarımızın ve yetkili kişilerin alması geren belli başlı önlemler vardır.
Orman yangınları yaşanmadan önce alınması gereken önlemleri sıralayacak olursak;
1- Orman yangınlarının çıkma ihtimali yüksek olan bölgelerde orman genel müdürlükleri bu alanlarda önlem almalı ve o bölgelerde bulunan halkı bilgilendirmelidir.
2- Yeşillik alanlarda ateş yakılmamalı, sigara izmariti atılmamalıdır. Piknik alanlarında ateş yakılıyorsa söndüğünden emin olunmalıdır.
3- Yangının oluşabileceği hava şartlarında ormanlarda motorize yangın ekipleri kontrol etmelidir.
4- Yangın söndürmede görev alacak ekibin yangın söndürme ile ilgili eğitimler verilmelidir.
5- Yangın esnasında kullanılan en etkili söndürme aracı su dur. Bunun için ormanların belirli yerlerine göletler inşa edilerek olası yangınlarda kullanılabilir.
Orman yangınlarını gerçekleşmesine etki eden bir diğer unsur ise, hava şartlarıdır. Örneğin şimşeğin ormanlık bir alana düşmesiyle oluşabilecek yangın ihtimali yüksektir. Hava şartları yangının başlangıcında, yangın sırasında veya yangın sonrasında avantaj veya dezavantaj olabilmektedir. Örneğin bir yangının yayılmasına etki eden faktörler hava sıcaklığı, nem, rüzgâr hızı ve yönü etkilemektedir.
Hava sıcaklığının 40°C’nin üzerine çıktığı, nispi nemin %20’nin altında olduğu durumlarda orman yangını görülme ihtimali yüksektir. Bu şartlarda ki yangın çok hızlı yayılarak kontrol altına almak güçsüzleşebilir.
Orman yangınlarının sonucunda;
1- Ekosistem zarar görür.
2- Ormanlarda yaşamını sürdüren canlılar zarar görür.
3- Canlı ve cansız örtünün yok olmasıyla erozyon, sel-taşkın ve hava kirliliği gibi doğal afetleri meydana getirir.
4- İklim sistemlerinde (sıcaklık, rüzgâr, nem ve yağmura doğrudan etki ederek) bozulmalar görülmektedir.
5- Sektör olarak, orman ve orman ürünlerine dayalı turizm, sağlık, spor, avcılık olumsuz etkilenir.
Orman Yangınları sırasında yangın söndürme teknikleri 2 ye ayrılmaktadır.
1- Soğutarak Söndürme
- Su ile Soğutma: Yanan maddeden ısı alarak yangının söndürmesinde önemli rol oynamaktadır.
- Yanıcı Maddeyi Dağıtma: Yanan alanı dağıtarak ısı bölünür ve düşen ısıyla yangın yavaş yavaş söner.
- Kuvvetli Üfleme: Yanan alana kuvvetli olarak üflenen hava yangının ısısının düşmesine sebep olur.
2- Havayı Kesme
- Örtme: Yanan maddenin oksijen ile temasını keserek yangınları kontrol altına alınabilir. Örneğin Katı maddeler (kum, toprak, halı, kilim vb.) ve Kimyasal bileşikler (köpük, klor, azot vb.)
- Boğma: Genellikle kapalı alanlarda gerçekleşen yangınlar için uygulanan bu yöntemdir. Yangının oksijenle teması kesilerek kontrol altına alınmaya çalışılır.
- Yanıcı Maddenin Ortadan Kaldırılması: Yanma Koşullarında ki maddeyi ortadan kaldırılmasıyla alınan bir önlemdir.